اسطوره ها و حماسه ها در روایات تاریخی شاهنامه و نمود آن در نگاره های شاهنامه بایسنقری

شاهنامه فردوسی سرگذشت قومی و ملی با آمیزه‌ای از اسطوره، حماسه و تاریخ است که گرچه در طول سالیان متمادی محققان و اندیشمندان مختلف سعی در جدا‌سازی بخش‌های مختلف این اثر سترگ و مانا داشته‌اند؛ امّا درواقع جداسازی این سه عنصر اصلی؛ به‌‌ویژه اسطوره از ساختار کلی شاهنامه امری امکان‌ناپذیر است. آنچه بیش از...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Published in:Hunar-i Islāmī Vol. 20; no. 51; pp. 594 - 617
Main Authors: الهام مرادی, الیاس نورایی, موسی پرنیان
Format: Journal Article
Language:Persian
Published: The Institute of Islamic Art Studies 01.11.2023
Subjects:
اسطوره
بخش تاریخی
حوادث خارق‌العاده
شاهنامه
فردوسی
ISSN:1735-708X, 2676-7759
Online Access:Get full text
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Description
Summary:شاهنامه فردوسی سرگذشت قومی و ملی با آمیزه‌ای از اسطوره، حماسه و تاریخ است که گرچه در طول سالیان متمادی محققان و اندیشمندان مختلف سعی در جدا‌سازی بخش‌های مختلف این اثر سترگ و مانا داشته‌اند؛ امّا درواقع جداسازی این سه عنصر اصلی؛ به‌‌ویژه اسطوره از ساختار کلی شاهنامه امری امکان‌ناپذیر است. آنچه بیش از دیگر آثار بزرگ هم‌سنخ، شاهنامه را این چنین مانا کرده است، ژرف‌ساخت اسطوره‌ای و حماسی در سرتاسر این اثر است؛ گواه این مدعا آنکه ردپای اسطوره را در جای‌جای حوادث بخش مربوط به روایات تاریخی شاهنامه می‌توان به‌‌خوبی مشاهده کرد. اگرچه آفرینش روایات اساطیری و حماسی از رویدادهای تاریخی، مسلماً تابع ضوابط و شرایطی است که رعایت دقیق آن‌ها در قالب نظمی سَخته و سنجیده و استوار و کلامی متین و صریح؛ آن‌گونه که در شاهنامۀ فردوسی جلوه‌‌گر شده است، حاکی از تسلط و آگاهی بی‌نظیر فردوسی بر اساطیر گذشتۀ ملت ایران است، تأثیر عوامل ماوراء‌الطبیعی به وضوح در بخش تاریخی شاهنامه دیده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که برخی از ماجراهای این قسمت عملاً با تخیل همراه است. نمونه‌هایی چند از این امر مانند یاری جستن از جادوگران، کمک ایزد سروش، اژدهاکشی، پیروزی‌های خارق‌العادۀ سپاهی کوچک بر ارتشی بزرگ همه از این نوع حوادث خارق‌العادۀ بخش تاریخی شاهنامه است. پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی اساطیر و نمودهای آن در بخش تاریخ روایی شاهنامه  و نمود آن در نگاره‌های شاهنامه بایسنقری است.اهداف پژوهش:بررسی سبک و شیوۀ روایت رخدادهای اساطیری در بخش تاریخی شاهنامه.بررسی عناصر اسطوره‌ای را در بخش تاریخی شاهنامه و نگاره‌های شاهنامه بایسنقری.سؤالات پژوهش:سبک و شیوۀ روایت رخدادهای اساطیری در بخش تاریخی شاهنامه چگونه است؟عناصر اسطوره‌ای در بخش تاریخی شاهنامه و نگاره‌های شاهنامه بایسنقری چه جایگاهی دارد؟
ISSN:1735-708X
2676-7759
DOI:10.22034/ias.2022.337581.1934