Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Üzerine Türkiye'de Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi: Bir Sistematik İnceleme ve Meta-Analiz Çalışması
Uloženo v:
| Název: | Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Üzerine Türkiye'de Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi: Bir Sistematik İnceleme ve Meta-Analiz Çalışması |
|---|---|
| Autoři: | Osmanağaoğlu, Nihan, Zeytünlü, Özgecan, Soba, Elif Ebrar, İnat, Şaziye, Siel, Elif, Çiftçi, Seda, Kankal, Özgenur |
| Zdroj: | Volume: 5, Issue: 121-41 Journal of Clinical and Mental Health Counseling Klinik ve Ruh Sağlığı Psikolojik Danışmanlığı Dergisi |
| Informace o vydavateli: | Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, 2025. |
| Rok vydání: | 2025 |
| Témata: | EMDR, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma, sistematik inceleme, Psikoterapi Uygulama ve Araştırmaları, Psychotherapy Practise and Research |
| Popis: | Bu çalışma, 18 yaş üzeri bireylerle yapılan Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme terapisinin anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres belirtileri üzerindeki etkililiğini incelemek için Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin sistematik incelemesini ve meta-analizini yapmayı amaçlamıştır. Bu amaçla Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanı “EMDR”, “göz hareketleriyle duyarsızlaştırma”, “göz hareketleri ile duyarsızlaştırma” ve “eye movement desensitization and reprocessing” anahtar kelimeleri ile taranmış ve toplam 38 kaynağa ulaşılmıştır. Tüm bu kaynaklar belirlenen uygunluk kriterlerine göre değerlendirilmiş ve toplamda 13 tez çalışması sistematik incelemeye ve meta-analize dahil edilmiştir. Meta-analize dahil edilen 13 tez çalışması da 18 yaş ve üzeri bireyleri kapsamakta, anksiyete, depresyon ya da travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtilerinden en az birini ölçerek EMDR etkililiğini incelemekte olup ön-test ve son-test ölçümleri içeren yarı deneysel desenlere sahip çalışmalardır ve toplamda 228 katılımcıdan elde edilen veriler analiz edilmiştir. Meta-analiz sürecinde rastgele etkiler modeli kullanılmış ve standartlaştırılmış ortalama fark (Hedge's g) ile etki büyüklükleri hesaplanmıştır. Bulgular, EMDR terapisinin anksiyete, depresyon ve TSSB belirtilerinde anlamlı düzeyde azalma sağladığını göstermektedir. Bununla birlikte, çalışmalar arasında yüksek düzeyde heterojenlik gözlenmiştir ve bu durum, sonuçların genellenebilirliği açısından dikkatle ele alınmalıdır. Ayrıca, tezlerin çoğunun sınırlı örneklem büyüklüklerine sahip olması ve rastgele örnekleme yöntemlerinin nadiren kullanılması, metodolojik açıdan önemli sınırlılıklar arasında yer almaktadır. Bu çalışma, Türkiye bağlamında EMDR terapisinin etkililiğine dair mevcut lisansüstü akademik üretimi bütüncül bir biçimde sunarak, alanda yapılacak yeni araştırmalar için hem içeriksel hem de yöntemsel açıdan yol gösterici olmayı amaçlamaktadır. |
| Druh dokumentu: | Article |
| Popis souboru: | application/pdf |
| Jazyk: | Turkish |
| Přístupová URL adresa: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/krspdder/issue/93358/1685716 |
| Přístupové číslo: | edsair.tubitakulakb..db8009d04e5769b8d724d9d5b3ffc0ca |
| Databáze: | OpenAIRE |
Nájsť tento článok vo Web of Science | Abstrakt: | Bu çalışma, 18 yaş üzeri bireylerle yapılan Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme terapisinin anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres belirtileri üzerindeki etkililiğini incelemek için Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin sistematik incelemesini ve meta-analizini yapmayı amaçlamıştır. Bu amaçla Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanı “EMDR”, “göz hareketleriyle duyarsızlaştırma”, “göz hareketleri ile duyarsızlaştırma” ve “eye movement desensitization and reprocessing” anahtar kelimeleri ile taranmış ve toplam 38 kaynağa ulaşılmıştır. Tüm bu kaynaklar belirlenen uygunluk kriterlerine göre değerlendirilmiş ve toplamda 13 tez çalışması sistematik incelemeye ve meta-analize dahil edilmiştir. Meta-analize dahil edilen 13 tez çalışması da 18 yaş ve üzeri bireyleri kapsamakta, anksiyete, depresyon ya da travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtilerinden en az birini ölçerek EMDR etkililiğini incelemekte olup ön-test ve son-test ölçümleri içeren yarı deneysel desenlere sahip çalışmalardır ve toplamda 228 katılımcıdan elde edilen veriler analiz edilmiştir. Meta-analiz sürecinde rastgele etkiler modeli kullanılmış ve standartlaştırılmış ortalama fark (Hedge's g) ile etki büyüklükleri hesaplanmıştır. Bulgular, EMDR terapisinin anksiyete, depresyon ve TSSB belirtilerinde anlamlı düzeyde azalma sağladığını göstermektedir. Bununla birlikte, çalışmalar arasında yüksek düzeyde heterojenlik gözlenmiştir ve bu durum, sonuçların genellenebilirliği açısından dikkatle ele alınmalıdır. Ayrıca, tezlerin çoğunun sınırlı örneklem büyüklüklerine sahip olması ve rastgele örnekleme yöntemlerinin nadiren kullanılması, metodolojik açıdan önemli sınırlılıklar arasında yer almaktadır. Bu çalışma, Türkiye bağlamında EMDR terapisinin etkililiğine dair mevcut lisansüstü akademik üretimi bütüncül bir biçimde sunarak, alanda yapılacak yeni araştırmalar için hem içeriksel hem de yöntemsel açıdan yol gösterici olmayı amaçlamaktadır. |
|---|