In EDS ansehen

Özbek Türkçesinde Eş Anlamlı Eylemlerin Derlem Tabanlı Analizi (Izlаmoq, Qidirmoq, Аxtаrmoq, Istаmoq Örneklerinde)

Gespeichert in:
Bibliographische Detailangaben
Titel: Özbek Türkçesinde Eş Anlamlı Eylemlerin Derlem Tabanlı Analizi (Izlаmoq, Qidirmoq, Аxtаrmoq, Istаmoq Örneklerinde)
Autoren: Cennet EKİCİ
Quelle: Issue: 13 692-702
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
Verlagsinformationen: Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2023.
Publikationsjahr: 2023
Schlagwörter: Özbek Türkçesi, eş dizim, eş anlamlılık, Theoretical and Applied Studies in Terminology and Specialized Language, Chemistry, Uzbek Turkish, collocation, synonymy, South-East (Latest Uyghur/Uzbek) Turkic Dialects and Literatures, Physics, Etymology, Linguistic Studies in Turkic Languages, Social Sciences, Arts and Humanities, Güney-Doğu (Yeni Uygur/Özbek) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Language and Linguistics, Lexicography and Dictionary Development
Beschreibung: Dilbilimciler eş anlamlılık ve eş dizim üzerine birbirinden farklı tanımlar yapmış olsa da genel olarak eş anlamlılık, aynı anlama ve ikame edilebilirlik özelliğine sahip sözcükler biçiminde tanımlanır. Eş dizim ise yaygın olarak iki veya daha fazla sözlüksel öge arasındaki söz dizimsel çekiciliği ifade eder. Dil biliminde eş dizimleri diğer sözcük birleşmelerinden ayırmak için bazı kriterler belirlenirken eş anlamlı sözcükler de ise anlam derecelerine göre sınıflandırılmaya gidilmiştir. Bu çalışmada, Özbek Türkçesinde eş anlamlı olarak geçen izlаmoq, qidirmoq, axtаrmoq, istаmoq eylemlerinin oluşturduğu ad+eylem eş dizimleri derlem tabanlı olarak ele alınmış ve derlem kullanımının eş anlamlılık çalışmalarına nasıl katkıda bulunabileceği araştırılmıştır. Bu eylemlerin oluşturduğu eş dizimlerin eş anlamlılık durumu analiz edilmiş, aynı ya da benzer adlarla eş dizim oluşturup oluşturmadığı incelenmiştir. “izlаmoq, qidirmoq, axtаrmoq, istаmoq eylemlerinin anlam ve eş dizim açısından benzerlikleri ve farklılıkları nelerdir? Bahsi geçen eş anlamlı eylemlerin eş dizim sıklığı nedir?” gibi sorulara yanıtlar aranmıştır. Çalışmada 2020 yılından itibaren tarafımca Kendi Kendine Derlem Platformu (KKDP) yazılımı aracılığıyla oluşturulan Özbek Türkçesi derleminden yararlanılmıştır. Derlem internet ortamında çıkan 9 dergi ve 19 gazete metninin sayısallaştırılmasıyla oluşmuş 4.597.611 sözcüklü bir derlem veri tabanına sahiptir.
Publikationsart: Article
Other literature type
Dateibeschreibung: application/pdf
ISSN: 2687-5675
DOI: 10.51531/korkutataturkiyat.1373853
DOI: 10.60692/fsrjg-pge62
DOI: 10.60692/8ty5e-9p011
Zugangs-URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/korkutataturkiyat/issue/82343/1373853
Dokumentencode: edsair.doi.dedup.....08667af6bb37f5f7f1e05b1cb352bed5
Datenbank: OpenAIRE
Beschreibung
Abstract:Dilbilimciler eş anlamlılık ve eş dizim üzerine birbirinden farklı tanımlar yapmış olsa da genel olarak eş anlamlılık, aynı anlama ve ikame edilebilirlik özelliğine sahip sözcükler biçiminde tanımlanır. Eş dizim ise yaygın olarak iki veya daha fazla sözlüksel öge arasındaki söz dizimsel çekiciliği ifade eder. Dil biliminde eş dizimleri diğer sözcük birleşmelerinden ayırmak için bazı kriterler belirlenirken eş anlamlı sözcükler de ise anlam derecelerine göre sınıflandırılmaya gidilmiştir. Bu çalışmada, Özbek Türkçesinde eş anlamlı olarak geçen izlаmoq, qidirmoq, axtаrmoq, istаmoq eylemlerinin oluşturduğu ad+eylem eş dizimleri derlem tabanlı olarak ele alınmış ve derlem kullanımının eş anlamlılık çalışmalarına nasıl katkıda bulunabileceği araştırılmıştır. Bu eylemlerin oluşturduğu eş dizimlerin eş anlamlılık durumu analiz edilmiş, aynı ya da benzer adlarla eş dizim oluşturup oluşturmadığı incelenmiştir. “izlаmoq, qidirmoq, axtаrmoq, istаmoq eylemlerinin anlam ve eş dizim açısından benzerlikleri ve farklılıkları nelerdir? Bahsi geçen eş anlamlı eylemlerin eş dizim sıklığı nedir?” gibi sorulara yanıtlar aranmıştır. Çalışmada 2020 yılından itibaren tarafımca Kendi Kendine Derlem Platformu (KKDP) yazılımı aracılığıyla oluşturulan Özbek Türkçesi derleminden yararlanılmıştır. Derlem internet ortamında çıkan 9 dergi ve 19 gazete metninin sayısallaştırılmasıyla oluşmuş 4.597.611 sözcüklü bir derlem veri tabanına sahiptir.
ISSN:26875675
DOI:10.51531/korkutataturkiyat.1373853