ДЕЙКТИЧЕСКИЕ ФУНКЦИИ МЕСТОИМЕНИЙ В ХУДОЖЕСТВЕННОМ ТЕКСТЕ И ПРОБЛЕМЫ ПЕРЕВОДА
Saved in:
| Title: | ДЕЙКТИЧЕСКИЕ ФУНКЦИИ МЕСТОИМЕНИЙ В ХУДОЖЕСТВЕННОМ ТЕКСТЕ И ПРОБЛЕМЫ ПЕРЕВОДА |
|---|---|
| Publisher Information: | АО «КазУМОиМЯ им.Абылай хана», 2021. |
| Publication Year: | 2021 |
| Subject Terms: | pragmatic content, semantic-referential content, семантико-референциальное содержание, семантикалық-референттік мазмұн, дейксис, личное местоимение, прагматикалық мазмұн, лингвомәдениет, лингвокультурема, жеке есім, деиксис, прагматическое содержание, personal pronoun, deixis |
| Description: | Вступление. Личные местоимения как носители дейктических функций являются эгоцентрическими единицами текста и выражают существующие в данном национальном языке нормы речевого этикета, с которым связаны специфические религиозные, исторические и бытовые ассоциации, отражающие национально-исторический опыт народа, его культуру. В художественном тексте личные местоимения, употребляемые в диалогах персонажей, по замыслу автора могут нести значимое коммуникативно-прагматическое и художественное содержание. Цель, основные направления и идеи научного исследования. Цель данной работы – определение видов возможной интеллектуальной и эмоционально-экспрессивной информации, передаваемой в художественном тексте личными местоимениями в рамках диалогов персонажей. Оттенки этой интеллектуальной и эмоциональной информации, связанные со специфическими религиозными, историческими и бытовыми ассоциациями, отражающими национально-исторический опыт народа, его культуру, выявляются при сопоставительном анализе языкового материала, принадлежащего генетически и типологически различным языкам (в данном случае – русскому, английскому, испанскому, казахскому и эстонскому). Краткое описание научной и практической значимости работы. Статья представляет интерес для развития теории дейксиса, прагматики, лингвистической теории перевода и практического применения в работе над переводом художественного текста. Краткое описание методологии исследования. Основной метод исследования – сопоставительный анализ коммуникативно-прагматического содержания личных местоимений в русском, английском, испанском, казахском и эстонском языках в диалогических фрагментах художественного текста. Основные результаты и анализ, выводы исследовательской работы. Традиционно определяемые как стилистически нейтральные единицы речи, местоимения в рамках текста могут быть наделены значимой интеллектуальной и эмоционально-экспрессивной информацией, часть которой нередко утрачивается при переводе. Для избежания потери такой информации переводчику необходимы знания лингвокультурологических сфер различных языков. Ценность проведенного исследования заключается в изучении системных дейктических значений личных местоимений и описании их как единиц, синтезирующих в себе элементы языка и культуры. Такой подход к личным местоимениям в структуре художественного текста может оказать практическую помощь переводчику в работе над переводом диалогических фрагментов текста, отражающих социальные и эмоциональные отношения персонажей, имеющие значение для понимания особенностей сюжета и текста в целом. Кіріспе. Дейктикалық функцияларды тасымалдаушы ретінде жеке есімдер мәтіннің эгоцентрлік бірліктері болып табылады.Олар белгілі бір ұлттық тілде бар діни, тарихи және күнделікті халықтың ұлттық-тарихи тәжірибесін, мәдениеін көрсететін ассоциациялармен байланысты сөйлеу этикетінің нормаларын білдіреді. Көркем мәтінде кейіпкерлердің диалогында қолданылатын жеке есімдіктер автордың ниетіне сәйкес елеулі коммуникативті-прагматикалық және көркем мазмұнға ие бола алады. Ғылыми зерттеудің мақсаты, негізгі бағыттары мен идеялары. Бұл жұмыстың мақсаты - кейіпкерлердің диалогы шеңберінде жеке есімдіктер арқылы көркем мәтінде берілетін интеллектуалды және эмоционалды экспрессивті ақпараттың түрлерін анықтау. Халықтың ұлттық-тарихи тәжірибесін, мәдениетін көрсететін нақты діни, тарихи және күнделікті ассоциациялармен байланысты бұл интеллектуалды және эмоционалды ақпараттың реңктері генетикалық және типологиялық әр түрлі тілдерге жататын лингвистикалық материалды салыстырмалы талдау кезінде ашылады (бұл жағдайда, орыс, ағылшын, испан, қазақ және эстон тілдері). Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығына қысқаша сипаттама. Мақала дейксис теориясын, прагматиканы, аударманың лингвистикалық теориясын дамыту үшін және көркем мәтінді аудару бойынша жұмыста практикалық қолдану үшін қызығушылық тудырады. Зерттеу әдістемесінің қысқаша сипаттамасы. Негізгі зерттеу әдісі - көркем мәтіннің диалогтық үзінділеріндегі орыс, ағылшын, испан, қазақ және эстон тілдеріндегі жеке есімдіктердің коммуникативті және прагматикалық мазмұнын салыстырмалы талдау. Негізгі нәтижелер мен талдау, зерттеу жұмысының қорытындылары. Дәстүр бойынша стилистикалық бейтарап сөйлеу бірліктері ретінде анықталған, мәтін ішіндегі есімдіктерге интеллектуалды және эмоционалды экспрессивті ақпарат берілуі мүмкін, олардың кейбіреулері аударма кезінде жиі жоғалады. Мұндай ақпаратты жоғалтпау үшін аудармашыға әр түрлі тілдердің лингвистикалық және мәдени салаларын білу қажет. Зерттеудің маңызы жеке есімдіктердің жүйелік дейктикалық мағыналарын зерттеуде және оларды тіл мен мәдениет элементтерін синтездейтін бірлік ретінде сипаттауда. Көркем мәтін құрылымындағы жеке есімдерге мұндай көзқарас аудармашыға мәтіннің диалогтық үзінділерін аударумен жұмыс жасауда практикалық көмек көрсете алады. Бұл диалогтар персонаждардың әлеуметтік -эмоционалдық қатынастарын көрсетеді және мәтін сюжеты мен тұтастай мәтін ерекшеліктерін түсіну үшін маңызды. Introduction. Personal pronouns as bearers of deictic functions are egocentric units of the text and express the standards of speech etiquette of a concrete language that are connected with specific religious and historical associations, morals and manners, history and culture of nation. According to the author's intention, personal pronouns are able to reproduce the important communicative, pragmatics and artistic significances in the dialogical fragments of the text. The purpose, main directions and ideas of research. The purpose of this article is a research of kinds of the possible intellectual and expressive emotional information, what personal pronouns may appeared in the dialogical fragments of the text. The nuances of this intellectual and expressive emotional information that connected with specific religious and historical associations, morals and manners, history and culture of nation, can be discovered by comparative analysis of genetically different languages. In this article, we use comparative analysis of personal pronouns in Russian, English, Spanish, Kazakh and Estonian Short description of scientific and practical meaning of this article. This article can be interesting for development of deictic theory, pragmatic theory and for translators for literary texts. Short description of methodology of research. The main method of this research is a comparative analysis of communicative pragmatic meaning of personal pronouns in Russian, English, Spanish, Kazakh and Estonian in the dialogical fragments of the text. Main results and conclusions of research. Personal pronouns are defined indifferent units of the speech but will have a most important intellectual and emotive information in the text. This information will be lost in translation as inexpressible sense. The translator must aware lingua culturological fields of genetically different languages in order to keeping that intellectual and emotive information in his translation of original text. The importance of the research consists in study of systemic deictic significances of personal pronouns and in description personal pronouns as units of language synthesizing lingua and cultural elements. This approach to translating and interpreting of personal pronouns in the literary texts can be useful for translators in their practice work. Филологические науки, Выпуск 3 (62) 2021 |
| Document Type: | Article |
| Language: | Russian |
| DOI: | 10.48371/phils.2021.62.3.008 |
| Accession Number: | edsair.doi...........b64c01472daa719799c5dd622fbc2fcf |
| Database: | OpenAIRE |
Nájsť tento článok vo Web of Science | Abstract: | Вступление. Личные местоимения как носители дейктических функций являются эгоцентрическими единицами текста и выражают существующие в данном национальном языке нормы речевого этикета, с которым связаны специфические религиозные, исторические и бытовые ассоциации, отражающие национально-исторический опыт народа, его культуру. В художественном тексте личные местоимения, употребляемые в диалогах персонажей, по замыслу автора могут нести значимое коммуникативно-прагматическое и художественное содержание. Цель, основные направления и идеи научного исследования. Цель данной работы – определение видов возможной интеллектуальной и эмоционально-экспрессивной информации, передаваемой в художественном тексте личными местоимениями в рамках диалогов персонажей. Оттенки этой интеллектуальной и эмоциональной информации, связанные со специфическими религиозными, историческими и бытовыми ассоциациями, отражающими национально-исторический опыт народа, его культуру, выявляются при сопоставительном анализе языкового материала, принадлежащего генетически и типологически различным языкам (в данном случае – русскому, английскому, испанскому, казахскому и эстонскому). Краткое описание научной и практической значимости работы. Статья представляет интерес для развития теории дейксиса, прагматики, лингвистической теории перевода и практического применения в работе над переводом художественного текста. Краткое описание методологии исследования. Основной метод исследования – сопоставительный анализ коммуникативно-прагматического содержания личных местоимений в русском, английском, испанском, казахском и эстонском языках в диалогических фрагментах художественного текста. Основные результаты и анализ, выводы исследовательской работы. Традиционно определяемые как стилистически нейтральные единицы речи, местоимения в рамках текста могут быть наделены значимой интеллектуальной и эмоционально-экспрессивной информацией, часть которой нередко утрачивается при переводе. Для избежания потери такой информации переводчику необходимы знания лингвокультурологических сфер различных языков. Ценность проведенного исследования заключается в изучении системных дейктических значений личных местоимений и описании их как единиц, синтезирующих в себе элементы языка и культуры. Такой подход к личным местоимениям в структуре художественного текста может оказать практическую помощь переводчику в работе над переводом диалогических фрагментов текста, отражающих социальные и эмоциональные отношения персонажей, имеющие значение для понимания особенностей сюжета и текста в целом.<br />Кіріспе. Дейктикалық функцияларды тасымалдаушы ретінде жеке есімдер мәтіннің эгоцентрлік бірліктері болып табылады.Олар белгілі бір ұлттық тілде бар діни, тарихи және күнделікті халықтың ұлттық-тарихи тәжірибесін, мәдениеін көрсететін ассоциациялармен байланысты сөйлеу этикетінің нормаларын білдіреді. Көркем мәтінде кейіпкерлердің диалогында қолданылатын жеке есімдіктер автордың ниетіне сәйкес елеулі коммуникативті-прагматикалық және көркем мазмұнға ие бола алады. Ғылыми зерттеудің мақсаты, негізгі бағыттары мен идеялары. Бұл жұмыстың мақсаты - кейіпкерлердің диалогы шеңберінде жеке есімдіктер арқылы көркем мәтінде берілетін интеллектуалды және эмоционалды экспрессивті ақпараттың түрлерін анықтау. Халықтың ұлттық-тарихи тәжірибесін, мәдениетін көрсететін нақты діни, тарихи және күнделікті ассоциациялармен байланысты бұл интеллектуалды және эмоционалды ақпараттың реңктері генетикалық және типологиялық әр түрлі тілдерге жататын лингвистикалық материалды салыстырмалы талдау кезінде ашылады (бұл жағдайда, орыс, ағылшын, испан, қазақ және эстон тілдері). Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығына қысқаша сипаттама. Мақала дейксис теориясын, прагматиканы, аударманың лингвистикалық теориясын дамыту үшін және көркем мәтінді аудару бойынша жұмыста практикалық қолдану үшін қызығушылық тудырады. Зерттеу әдістемесінің қысқаша сипаттамасы. Негізгі зерттеу әдісі - көркем мәтіннің диалогтық үзінділеріндегі орыс, ағылшын, испан, қазақ және эстон тілдеріндегі жеке есімдіктердің коммуникативті және прагматикалық мазмұнын салыстырмалы талдау. Негізгі нәтижелер мен талдау, зерттеу жұмысының қорытындылары. Дәстүр бойынша стилистикалық бейтарап сөйлеу бірліктері ретінде анықталған, мәтін ішіндегі есімдіктерге интеллектуалды және эмоционалды экспрессивті ақпарат берілуі мүмкін, олардың кейбіреулері аударма кезінде жиі жоғалады. Мұндай ақпаратты жоғалтпау үшін аудармашыға әр түрлі тілдердің лингвистикалық және мәдени салаларын білу қажет. Зерттеудің маңызы жеке есімдіктердің жүйелік дейктикалық мағыналарын зерттеуде және оларды тіл мен мәдениет элементтерін синтездейтін бірлік ретінде сипаттауда. Көркем мәтін құрылымындағы жеке есімдерге мұндай көзқарас аудармашыға мәтіннің диалогтық үзінділерін аударумен жұмыс жасауда практикалық көмек көрсете алады. Бұл диалогтар персонаждардың әлеуметтік -эмоционалдық қатынастарын көрсетеді және мәтін сюжеты мен тұтастай мәтін ерекшеліктерін түсіну үшін маңызды.<br />Introduction. Personal pronouns as bearers of deictic functions are egocentric units of the text and express the standards of speech etiquette of a concrete language that are connected with specific religious and historical associations, morals and manners, history and culture of nation. According to the author's intention, personal pronouns are able to reproduce the important communicative, pragmatics and artistic significances in the dialogical fragments of the text. The purpose, main directions and ideas of research. The purpose of this article is a research of kinds of the possible intellectual and expressive emotional information, what personal pronouns may appeared in the dialogical fragments of the text. The nuances of this intellectual and expressive emotional information that connected with specific religious and historical associations, morals and manners, history and culture of nation, can be discovered by comparative analysis of genetically different languages. In this article, we use comparative analysis of personal pronouns in Russian, English, Spanish, Kazakh and Estonian Short description of scientific and practical meaning of this article. This article can be interesting for development of deictic theory, pragmatic theory and for translators for literary texts. Short description of methodology of research. The main method of this research is a comparative analysis of communicative pragmatic meaning of personal pronouns in Russian, English, Spanish, Kazakh and Estonian in the dialogical fragments of the text. Main results and conclusions of research. Personal pronouns are defined indifferent units of the speech but will have a most important intellectual and emotive information in the text. This information will be lost in translation as inexpressible sense. The translator must aware lingua culturological fields of genetically different languages in order to keeping that intellectual and emotive information in his translation of original text. The importance of the research consists in study of systemic deictic significances of personal pronouns and in description personal pronouns as units of language synthesizing lingua and cultural elements. This approach to translating and interpreting of personal pronouns in the literary texts can be useful for translators in their practice work.<br />Филологические науки, Выпуск 3 (62) 2021 |
|---|---|
| DOI: | 10.48371/phils.2021.62.3.008 |