МЕДИАМӘТІН - ӘЛЕМНІҢ МЕДИАБЕЙНЕСІН ЖАСАУШЫ НЕГІЗГІ ФАКТОР
Saved in:
| Title: | МЕДИАМӘТІН - ӘЛЕМНІҢ МЕДИАБЕЙНЕСІН ЖАСАУШЫ НЕГІЗГІ ФАКТОР |
|---|---|
| Publisher Information: | АО «КазУМОиМЯ им.Абылай хана», 2022. |
| Publication Year: | 2022 |
| Subject Terms: | cognition, дүниенің тілдік бейнесі, бұқаралық коммуникация, медиатекст, когнитивная лингвистика, mass communication, 4. Education, mass-media, когниция, media linguistics, медиалингвистика, массмедиа, media picture of the world, әлемнің медиабейнесі, медиамәтін, media text, когнитивтік лингвистика, language picture of the world, cognitive linguistics, медиакартина мира, языковая картина мира, массовая коммуникация |
| Description: | Бұл мақалада қазіргі қазақ медиамәтіндерінің когнитивтік ерекшеліктері зерттелген. Сонымен қатар медиамәтін типтері мен олардың тілдік ерекшеліктері, бұқаралық ақпарат құралдары мәтіндерінің ақпараттық функциясы мен ұйымдастырушылық қасиеті, медиамәтіндердің интерпретациялық қасиеттері, олардың дүниенің ақпараттық бейнесін құрудағы рөлі дәйектеледі. Зерттеуде когнитивтік тәсіл арқылы медиамәтіндер жеке сөйлеу шығармалары ретінде ғана емес, сонымен қатар ақпаратты өндіру мен таратумен айналысатын адамдар мен ұйымдардың бірлескен қызметінің нәтижесі ретінде қарастырылады. Ғылыми зерттеуде көзделетін мақсат - медиамәтіндер тілінің когнитивтік сипатын айқындау. Автор қазақ медиамәтіндерінің зерттелуіне шолу жасай келе, қазіргі кездегі медиамәтіндерді когнитивтік аспектіде қарастырудың маңыздылығына тоқталады. Зерттеу барысында теориялық материалды зерделеу және жүйелеу талдаудың, синтездің және дедукцияның жалпы ғылыми әдістері қолданылды. Мақалада бұқаралық ақпарат құралдарының қоғам үшін атқаратын негізгі қызметінің бірі – ақпараттық функциясына тоқталады. Ақпараттық функцияны жүзеге асырудағы бұқаралық ақпарат құралдары мәтіндерінің рефлексиялық қасиетімен байланысы тұжырымдалады. Медиамәтіндердің әлемнің алуан түрлілігін белгілі бір медиа форматында бейнелеуі әлемнің заманауи бейнесін жасаудың негізгі факторы екендігі айтылады. Медиамәтіндерді когнитивтік бағытта зерттеудің артықшылығы ретінде заттың немесе шынайы құбылыстың ақиқат өмірге барынша жақын бейнесін алу үшін оның ішкі құрылымын және жеке құрамдас бөліктерін егжей-тегжейлі зерттеп қана қоймай, оларды қозғалыста, әрекетте, сыртқы дүниемен табиғи функционалдық байланыста көрсететін ерекшелігі баса айтылады. Сондай ақ, медиамәтіндердің қоғамның сан қырлы идеологиялық міндетін орындаудағы, рухы биік идеяларды насихаттаудағы рөлін, әлеуметтік-психологиялық сипаты, қоғамдық қатынастардағы саяси-әлеуметтік маңызын дәйектей келе, бүгінгі жаһандану жағдайында әлемнің бейнесін жасау механизмі толығымен дерлік БАҚ-қа байланысты деген тұжырым жасалады. Соңында автор қазіргі медиамәтіндер - әлемнің медиа бейнесін жасаушы негізгі фактор деген қорытындыға келеді. Мақаланың ғылыми және практикалық маңызы медиамәтіндердің ұлттық танымдық сипатын зерттеуден көрінеді. Зерттеу нәтижелері «Медиалингвистика», «Мәтін лингвистикасы», «Когнитивті лингвистика» салалары бойынша зерттеулерге қосылған үлес болып саналады. Зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар медиамәтіндердің тілін когнитивтік бағытта тереңірек зерттеуге түрткі бола алады. This article explores the cognitive features of modern Kazakh media texts. Particular attention is paid to the images of media texts and their linguistic features, the information and organizational functions of the media, the interpretive properties of media texts, as well as their role in building an information picture. In the article, the media text is considered not only as a cognitive tool for individual communication, but also as a result of the joint result of extracting and disseminating information between people and organizations. The purpose of scientific research is to identify the features of the cognitive language in media texts. The author of the article, reviewing the studies of Kazakh media texts, is based on the need to consider modern media texts in a cognitive aspect. When writing this article, general scientific methods were used, such as: research, systematization, synthesis and deduction. The article focuses on one of the main functions of the media in society - the information function. The connection with the reflexive properties of media texts in the implementation of the information function is formulated. The fact that media texts reflect the diversity of the world in a certain media format is a key factor in creating a modern image of the world. The advantage of studying media texts in a cognitive direction is not only a detailed study of its internal structure and individual components in order to obtain the most realistic idea of an object or a real phenomenon, but also those features that reflect them in movement, action and natural functional connection with the outside world. Analyzing the role of media texts in fulfilling the multifaceted ideological mission of society, promoting spiritual ideas, their socio-psychological nature, political and social role in public relations, the author concludes that the mechanism for creating an image of the world in modern conditions of globalization depends on the media. At the end of the article, a conclusion is made that modern media texts are the main factors in building a media picture of the world. The scientific and practical significance of the article is manifested in the study of the national cognitive nature of media texts. The results of the study are a contribution to research in the areas of "Medialinguistics", "Text Linguistics", "Cognitive Linguistics". The conclusions revealed during the study can be useful in studying the cognitive aspect of media texts. В данной статье исследуются когнитивные особенности современных казахских медиатекстов. Особое внимание уделяется образам медиатекстов и их языковым особенностям, информационной и организационной функциям средств массовой информации, интерпретационным свойствам медиатекстов, а также их роли в построении информационной картины. В статье медиатекст рассматривается не только как когнитивный инструмент индивидуальной коммуникации, но и как результат совместного результата извлечения и распространения информации между людьми и организациями. Цель научного исследования заключается в том, чтобы выявить особенности когнитивного языка в мадиатекстах. Автор статьи, проводя обзор исследований казахских медиатекстов, основывается на необходимости рассмотрения современных медиатекстов в когнитивном аспекте. При написании данной статьи использовались такие общие научные методы, как исследование, систематизация, синтезирование и дедукция. В статье акцентируется внимание на одной из основных функций СМИ в обществе – информационной функции. Формулируется связь с рефлексивными свойствами текстов СМИ в реализации информационной функции. Тот факт, что медиатексты отражают многообразие мира в определенном медиаформате, является ключевым фактором в создании современного образа мира. Преимуществом изучения медиатекстов в когнитивном направлении является не только детальное изучение их внутренней структуры и отдельных компонентов с целью получения наиболее реалистичного представления об объекте или реальном явлении, но и тех особенностей, которые отражают их в движении, действии и естественной функциональной связи с внешним миром. Анализируя роль медиатекстов в выполнении многогранной идеологической миссии в общества, пропаганде духовных идей, их социально-психологический характер, политическую и социальную роль в общественных отношениях, автор делает выводы, что механизм создания образа мира в современных условиях глобализации зависит от средств массовой информации. В конце статьи приводится заключение о том, что современные медиатексты являются основными факторами в построении медиакартины мира. Научная и практическая значимость статьи проявляется в изучении национального познавательного характера медиатекстов. Результаты исследования являются вкладом в исследования по медиалингвистике, лингвистике текста, когнитивной лингвистике. Выводы, сделанные в ходе исследования, могут быть полезны при изучении когнитивного аспекта медиатекстов. Филологические науки, Выпуск 4 (67) 2022 |
| Document Type: | Article |
| Language: | Kazakh |
| DOI: | 10.48371/phils.2022.67.4.001 |
| Accession Number: | edsair.doi...........afe6a8ed82e01a6707a0911c376ba74c |
| Database: | OpenAIRE |
Nájsť tento článok vo Web of Science | Abstract: | Бұл мақалада қазіргі қазақ медиамәтіндерінің когнитивтік ерекшеліктері зерттелген. Сонымен қатар медиамәтін типтері мен олардың тілдік ерекшеліктері, бұқаралық ақпарат құралдары мәтіндерінің ақпараттық функциясы мен ұйымдастырушылық қасиеті, медиамәтіндердің интерпретациялық қасиеттері, олардың дүниенің ақпараттық бейнесін құрудағы рөлі дәйектеледі. Зерттеуде когнитивтік тәсіл арқылы медиамәтіндер жеке сөйлеу шығармалары ретінде ғана емес, сонымен қатар ақпаратты өндіру мен таратумен айналысатын адамдар мен ұйымдардың бірлескен қызметінің нәтижесі ретінде қарастырылады. Ғылыми зерттеуде көзделетін мақсат - медиамәтіндер тілінің когнитивтік сипатын айқындау. Автор қазақ медиамәтіндерінің зерттелуіне шолу жасай келе, қазіргі кездегі медиамәтіндерді когнитивтік аспектіде қарастырудың маңыздылығына тоқталады. Зерттеу барысында теориялық материалды зерделеу және жүйелеу талдаудың, синтездің және дедукцияның жалпы ғылыми әдістері қолданылды. Мақалада бұқаралық ақпарат құралдарының қоғам үшін атқаратын негізгі қызметінің бірі – ақпараттық функциясына тоқталады. Ақпараттық функцияны жүзеге асырудағы бұқаралық ақпарат құралдары мәтіндерінің рефлексиялық қасиетімен байланысы тұжырымдалады. Медиамәтіндердің әлемнің алуан түрлілігін белгілі бір медиа форматында бейнелеуі әлемнің заманауи бейнесін жасаудың негізгі факторы екендігі айтылады. Медиамәтіндерді когнитивтік бағытта зерттеудің артықшылығы ретінде заттың немесе шынайы құбылыстың ақиқат өмірге барынша жақын бейнесін алу үшін оның ішкі құрылымын және жеке құрамдас бөліктерін егжей-тегжейлі зерттеп қана қоймай, оларды қозғалыста, әрекетте, сыртқы дүниемен табиғи функционалдық байланыста көрсететін ерекшелігі баса айтылады. Сондай ақ, медиамәтіндердің қоғамның сан қырлы идеологиялық міндетін орындаудағы, рухы биік идеяларды насихаттаудағы рөлін, әлеуметтік-психологиялық сипаты, қоғамдық қатынастардағы саяси-әлеуметтік маңызын дәйектей келе, бүгінгі жаһандану жағдайында әлемнің бейнесін жасау механизмі толығымен дерлік БАҚ-қа байланысты деген тұжырым жасалады. Соңында автор қазіргі медиамәтіндер - әлемнің медиа бейнесін жасаушы негізгі фактор деген қорытындыға келеді. Мақаланың ғылыми және практикалық маңызы медиамәтіндердің ұлттық танымдық сипатын зерттеуден көрінеді. Зерттеу нәтижелері «Медиалингвистика», «Мәтін лингвистикасы», «Когнитивті лингвистика» салалары бойынша зерттеулерге қосылған үлес болып саналады. Зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар медиамәтіндердің тілін когнитивтік бағытта тереңірек зерттеуге түрткі бола алады.<br />This article explores the cognitive features of modern Kazakh media texts. Particular attention is paid to the images of media texts and their linguistic features, the information and organizational functions of the media, the interpretive properties of media texts, as well as their role in building an information picture. In the article, the media text is considered not only as a cognitive tool for individual communication, but also as a result of the joint result of extracting and disseminating information between people and organizations. The purpose of scientific research is to identify the features of the cognitive language in media texts. The author of the article, reviewing the studies of Kazakh media texts, is based on the need to consider modern media texts in a cognitive aspect. When writing this article, general scientific methods were used, such as: research, systematization, synthesis and deduction. The article focuses on one of the main functions of the media in society - the information function. The connection with the reflexive properties of media texts in the implementation of the information function is formulated. The fact that media texts reflect the diversity of the world in a certain media format is a key factor in creating a modern image of the world. The advantage of studying media texts in a cognitive direction is not only a detailed study of its internal structure and individual components in order to obtain the most realistic idea of an object or a real phenomenon, but also those features that reflect them in movement, action and natural functional connection with the outside world. Analyzing the role of media texts in fulfilling the multifaceted ideological mission of society, promoting spiritual ideas, their socio-psychological nature, political and social role in public relations, the author concludes that the mechanism for creating an image of the world in modern conditions of globalization depends on the media. At the end of the article, a conclusion is made that modern media texts are the main factors in building a media picture of the world. The scientific and practical significance of the article is manifested in the study of the national cognitive nature of media texts. The results of the study are a contribution to research in the areas of "Medialinguistics", "Text Linguistics", "Cognitive Linguistics". The conclusions revealed during the study can be useful in studying the cognitive aspect of media texts.<br />В данной статье исследуются когнитивные особенности современных казахских медиатекстов. Особое внимание уделяется образам медиатекстов и их языковым особенностям, информационной и организационной функциям средств массовой информации, интерпретационным свойствам медиатекстов, а также их роли в построении информационной картины. В статье медиатекст рассматривается не только как когнитивный инструмент индивидуальной коммуникации, но и как результат совместного результата извлечения и распространения информации между людьми и организациями. Цель научного исследования заключается в том, чтобы выявить особенности когнитивного языка в мадиатекстах. Автор статьи, проводя обзор исследований казахских медиатекстов, основывается на необходимости рассмотрения современных медиатекстов в когнитивном аспекте. При написании данной статьи использовались такие общие научные методы, как исследование, систематизация, синтезирование и дедукция. В статье акцентируется внимание на одной из основных функций СМИ в обществе – информационной функции. Формулируется связь с рефлексивными свойствами текстов СМИ в реализации информационной функции. Тот факт, что медиатексты отражают многообразие мира в определенном медиаформате, является ключевым фактором в создании современного образа мира. Преимуществом изучения медиатекстов в когнитивном направлении является не только детальное изучение их внутренней структуры и отдельных компонентов с целью получения наиболее реалистичного представления об объекте или реальном явлении, но и тех особенностей, которые отражают их в движении, действии и естественной функциональной связи с внешним миром. Анализируя роль медиатекстов в выполнении многогранной идеологической миссии в общества, пропаганде духовных идей, их социально-психологический характер, политическую и социальную роль в общественных отношениях, автор делает выводы, что механизм создания образа мира в современных условиях глобализации зависит от средств массовой информации. В конце статьи приводится заключение о том, что современные медиатексты являются основными факторами в построении медиакартины мира. Научная и практическая значимость статьи проявляется в изучении национального познавательного характера медиатекстов. Результаты исследования являются вкладом в исследования по медиалингвистике, лингвистике текста, когнитивной лингвистике. Выводы, сделанные в ходе исследования, могут быть полезны при изучении когнитивного аспекта медиатекстов.<br />Филологические науки, Выпуск 4 (67) 2022 |
|---|---|
| DOI: | 10.48371/phils.2022.67.4.001 |